Wprowadzona nowelizacją z 2015 roku zmiana w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym zrewidowała dotychczasowy sposób rozstrzygania przez sądy o powierzeniu władzy rodzicielskiej. Wcześniej pozostawiano władzę obojgu rodzicom tylko w przypadku zgodnego wniosku rodziców, którzy mieli przestawić stosowne porozumienie w tym przedmiocie i rokować w sprawie zgodnego działania na rzecz dziecka. Jak nie trudno zatem się domyśleć, znakomita większość spraw kończyła się ograniczaniem władzy rodzicielskiej jednego z rodziców do prawa współdecydowania o najważniejszych sprawach dziecka, a więc do współdecydowania o ewentualnej przeprowadzce do innego miasta lub regionu, o wyborze przedszkola lub szkoły, podejmowaniu zajęć dodatkowych itp.

Po nowelizacji nowa treść przepisu nakazuje pozostawienie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom nawet w braku porozumienia między nimi. Obecnie sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, tylko i wyłącznie jeżeli dobro dziecka za tym przemawia. Zasadą jest zatem, by oboje rodziców wychowywało małoletnie dzieci niezależnie od ich wzajemnej relacji.

A co to właściwie jest ta „władza rodzicielska” i kiedy warto o nią walczyć?

Zgodnie z treścią kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Z drugiej strony rodzi ona obowiązki dzieci względem rodziców. Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno bowiem rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra. Należy przy tym pamiętać, że władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny, a rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.

W dużym skrócie władza rodzicielska to zatem nic innego, jak prawo do decydowania o wszelkich kwestiach związanych zarówno z życiem osobistym małoletniego, jak i z jego majątkiem. O ile sytuacje, kiedy małoletni posiadają jakiś znaczący majątek, należą raczej do rzadkości, kwestie dotyczące ich życia mają niebagatelne znaczenie dla ich prawidłowego rozwoju. Do której szkoły powinno pójść? Czy powinno zacząć się uczyć języka obcego, a jeżeli tak to kiedy i jakiego? Czy lepiej, żeby mieszkało na wsi, blisko przyrody, czy w mieście, gdzie możliwości pobudzania prawidłowego rozwoju są nieporównywalnie większe? Czy lepszym miastem do mieszkania będzie ogromny Poznań z morzem możliwości ale też ogromem potencjalnych niebezpieczeństw, czy też bardziej kameralne Szamotuły, Gniezno lub Nowy Tomyśl, gdzie możliwości tylu nie będzie, ale bez wątpienia dla dziecka będzie bezpieczniej? Te decyzje mają niebagatelne znaczenie dla małego dziecka, ale przecież na co dzień podejmujemy setki albo i tysiące małych decyzji za nasze dzieci. Co dziecko powinno jeść, a czego nie, jakie ubranie założyć, czy może iść do kolegi lub koleżanki po szkole, czy ze szkoły może wracać samo, czy zawsze pod nadzorem dorosłego – co do zasady o tych kwestiach decydują rodzice wspólnie, jak wspomniano powyżej, obecnie niezależnie od tego czy prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, czy żyją oddzielnie. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy jedno z rodziców ignoruje fakt posiadania dziecka, albo nie posiada odpowiednich kompetencji rodzicielskich. Podejmowanie przez taką osobę decyzji za dziecko nawet w z pozoru błahych sprawach może mieć dla niego zgubny wpływ.

Prawo rodzinne przewidziało taką sytuację i oferuje możliwość złożenia przez drugiego rodzica wniosku o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej. Sąd przychylając się do wniosku ogranicza władzę rodzicielską i określa dziedziny życia dziecka, w którym ten rodzic ma prawo współdecydować, albo pozbawia go w ogóle prawa współdecydowania o sprawach dziecka pozbawiając go jednocześnie władzy rodzicielskiej.

Prawidłowe złożenie wniosku o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej wymaga odpowiedniego przygotowania. Należy się przede wszystkim zastanowić, jakie wnioski chcemy sformułować i jakie mamy dowody na ich uzasadnienie. Musimy sprawdzić do którego sądu należy wniosek skierować i gdzie uiścić stosowną opłatę. Doświadczony adwokat pomoże Państwu ustalić, jakie wnioski będą najlepsze dla dobra dziecka, poprowadzi przez wszystkie formalności i doradzi, jakie dowody pomogą nam udowodnić swoje racje. Zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią mieszczącą się w Poznaniu, chętnie odpowiemy na wszystkie Państwa pytania oraz pomożemy w przygotowaniu się do sprawy i będziemy czuwać nad sprawnym i zgodnym z Państwa interesem przebiegiem sprawy o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej.

Obszarem działania Kancelarii jest przede wszystkim Poznań i okolice, jednak w razie potrzeby nasi specjaliści od prawa rodzinnego, w tym w szczególności od takich spraw jak rozwody, alimenty, uregulowanie kontaktów, czy zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej i w dalszej kolejności podział majątku, świadczą także usługi poza siedzibą Kancelarii i uczestniczą w czynnościach w innych miastach na terenie województwa Wielkopolskiego, takich jak Gniezno, Grodzisk Wielkopolski, Nowy Tomyśl, Oborniki, Szamotuły, Śrem, Środa Wielkopolska, Wolsztyn i Września.

Zapraszamy również do zapoznania się z odpowiedziami na najczęściej zadawane pytania w sprawach o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej.

Co to jest władza rodzicielska?

Zgodnie z treścią kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Z drugiej strony rodzi ona obowiązki dzieci względem rodziców. Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno bowiem rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra. Należy przy tym pamiętać, że władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny, a rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.

Na czym polega ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej?

Sąd wydając postanowienie o ograniczeniu władzy rodzicielskiej określa jednocześnie, w jakich kwestiach dany rodzic ma prawo współdecydować. Są to zazwyczaj kwestie związane z leczeniem, edukacją lub ewentualną zmianą miejsca zamieszkania dziecka. We wszystkich innych kwestiach wyłącznie uprawnionym do decydowania jest drugie z rodziców. Jego decyzje nie będą zatem wtedy wymagały zgody drugiego rodzica.

W przypadku natomiast pozbawienia władzy rodzicielskiej, drugi rodzic ma wyłączne prawo do decydowania o sprawach dziecka z pominięciem osoby pozbawionej tej władzy.

Należy pamiętać, że pozbawienie władzy rodzicielskiej nie oznacza jednocześnie zakazu kontaktów z małoletnimi dziećmi. Małoletni mają prawo do kontaktu z obojgiem rodziców, gdyż wpływa to na ich prawidłowy rozwój. Dlatego też taki rodzić powinien w miarę możliwości kontaktować się dziećmi i spędzać z nimi czas, sprzyjać to będzie bowiem budowaniu prawidłowych umiejętności rodzicielskich.

Jak należy się przygotować do sprawy o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej?

Sąd rozpatrując wniosek o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej będzie badać przede wszystkim kompetencje rodzicielskie rodzica. Sprawdzi zatem, czy ma świadomość, czy dziecko się prawidłowo rozwija, czy ma jakieś zajęcia dodatkowe, czy ten rodzic ma z małoletnim prawidłowy kontakt, zna jego zainteresowania i czy potrafi się nim prawidłowo zajmować. W zależności zatem czy w sprawie występujemy jako wnioskodawca, czy przeciwnik wniosku, przygotowując się do sprawy powinniśmy zgromadzić wszelkie dowody, które świadczą o braku kompetencji rodzicielskich drugiego rodzica, lub też potwierdzą, że takie kompetencje faktycznie posiadamy.

Czy sąd może ograniczyć władzę rodzicielską już w trakcie postępowania?

Tak, w sprawach o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej istnieje możliwość uzyskania zabezpieczenia ograniczającego władzę rodzicielską na czas postępowania. Jeżeli sąd uzna, że takie zabezpieczenie jest konieczne i wyda stosowne postanowienie, staje się ono natychmiast wykonalne. Oznacza to, że od chwili jego wydania rodzic, którego władza rodzicielska została ograniczona, nie może wykonywać może decydować tylko o określonych w tym postanowieniu sprawach dziecka. Warto jednak pamiętać, że takie zabezpieczenie zostaje wydane tylko na czas trwania postępowania, a ostateczna decyzja w zakresie ograniczenia lub pozbawienia władzy rodzicielskiej zostaje określona w postanowieniu kończącym. Wniosek o zabezpieczenie złożony wraz z wnioskiem o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej jest zwolniony od opłat, natomiast w przypadku złożenia go w trakcie postępowania podlega opłacie w wysokości 100 zł.

Ile może potrwać sprawa o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej?

Z uwagi na fakt, że sprawy o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej są sprawami ze swej natury konfliktowymi, należy się przygotować na możliwość dłuższego prowadzenia sporu. Dla przykładu w Poznaniu przed pandemią na wyznaczenie pierwszego posiedzenia sądu czekało się zazwyczaj około dwóch do trzech miesięcy. Obecnie, z uwagi na nadrabianie przez sądy zaległości, terminy te uległy co do zasady wydłużeniu. Samo postepowanie dowodowe również zazwyczaj trwa co najmniej kilka miesięcy, z uwagi na konieczność przeprowadzenia przesłuchań świadków, wysłuchanie stron, a zazwyczaj również przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego.

Postępowanie przedłużyć mogą również ewentualne błędy stron popełnione we wnioskach i pismach procesowych, bowiem sąd przed wyznaczeniem posiedzenia będzie wzywał je do uzupełnienia braków, bądź doprecyzowania stanowiska wyznaczając ku temu odpowiedni termin. Istotna jest zatem pomoc pełnomocnika, doświadczony adwokat pomoże Państwu uniknąć niepotrzebnych opóźnień i zapewni sprawny przebieg postępowania.

Jaki jest koszt postępowania w sprawie o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej?

Wysokość opłaty od wniosku o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej wynosi obecnie 100 zł. W dalszej kolejności w toku sprawy mogą pojawić się dodatkowe koszty, jak koszty stawiennictwa świadków, czy koszty opinii biegłych, którymi sąd może początkowo obciążyć stronę, która wnosiła o przeprowadzenie danego dowodu. W postanowieniu kończącym sąd obciąży stronę przegrywającą obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez stronę wygrywającą.

Nadto w przypadku podjęcia decyzji o skorzystaniu z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, należy liczyć się z koniecznością zapłaty jego honorarium. Wynagrodzenie adwokata uzależnione jest od stopnia skomplikowania sprawy, ilości rozpraw oraz doświadczenia pełnomocnika w występowaniu sprawach o uregulowanie kontaktów.

Jaki sąd jest właściwy do rozstrzygania sprawy o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej?

Sądem wyłącznie właściwym do rozpoznania wniosku o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej jest sąd rejonowy – wydział rodzinny i nieletnich, według miejsca zamieszkania dziecka, a jeśli nie można go ustalić – sąd właściwy według miejsca jego pobytu.

Potrzebujesz porady?

zadzwoń lub napisz!

Pomożemy uniknąć błędów!
Doradzimy gdy masz jakieś wątpliwości!